Eskiden hayranlık duyduğum bir fotoğrafçı ve eğitim görevlisiyle konuşurken birkaç defa fotoğraf yerine resim kelimesini kullandım. Bu konuşmada o ise sorularıma cevap verip beni biraz daha heveslendirmek yerine bana yalnız resim değil fotoğraf olacak demekle yetindi. Ben de bu tutumu beni rahatsız ettiği için teşekkür edip oradan ayrıldım. Peki haklı’ mıydı, gerçekten fotoğraflar için resim kelimesinin kullanımı hatalı mı yoksa bu durum sadece biraz daha entelektüel durup ego tatmininden başka bir şey değil mi?
Dünyaca fotoğrafçı Ara Güler bazı konuşmaları esnasında fotoğraf kelimesi yerine resim kelimesini kullanmayı tercih ediyordu. Tabi bu konuda da hata yapmış olabilir denilebilir ne de olsa o da bir insan ve hata yapmaya hakkı var.
İngilizcede Fotoğraf ve Resim Kelimelerinin Kullanımı
Ara Güler gibi insanların hata yaptığını düşünerek biraz da dilleri inceleyelim İngilizcede “Take a Picture” dendiğinde bunun Türkçe karşılığı “Fotoğraf çekmek” olarak görüyoruz. Aslında baktığımızda İngilizcede “Picture” kelimesinin asıl karşılığı “Resim” olarak geçiyor. Tamam bu konuda da haksız olduğumuzu bu farklı bir dil olduğunu ve Türkçe de kullanılan terimlerle tam karşılık gelemeyeceğini düşünelim. Elin Amerikalısı fotoğrafa resim diyebilir peki ya biz 🙂
Türk Dil Kurumuna Göre Fotoğraf ve Resim Kelimelerinin Kullanımı
Türk Dil Kurumuna göre Resim ve Fotoğrafın Anlamlarını değerlendirelim.
Resim nedir?
Resmin Türk Dil Kurumuna göre birden çok anlamı vardır. Bunlardan iki tanesi bizi ilgilendiriyor.
- Varlıkların, doğadaki görünüşlerinin kalem, fırça gibi araçlarla kâğıt, bez vb. üzerinde yapılan biçimleri.
- Fotoğraf.
Bu iki anlama bakarsak birinin direkt fotoğraf olduğunu görüyoruz. Yani aslına bakarsak sadece bunu bile kaynak gösterip fotoğraf yerine resim kelimesini kullanabilmemiz gerekir ama biz yine de araştırmaya devam edelim.
Fotoğraf nedir?
Şimdi sırada Türk Dil Kurumuna göre Fotoğrafın tanımına bakalım.
Çeşitli araç ve malzeme kullanarak görüntüyü özel bir yüzey üzerinde sabitleme.
Resim ve fotoğrafın Türk Dil Kurumuna göre anlamlarını gördük ve biraz düşündüğümüzde aradaki benzerlikleri fark ediyoruz.
Köken Bakımından Fotoğraf Kelimesi
Fotoğrafın Türk Dil Kurumu anlamına baktık bir de fotoğraf kelimesinin kökenini incelersek aslında iki kelimenin birleşiminden oluştuğunu görürüz. Bu kelimeler fotos (ışık) ve grafien (çizmek, kazımak, yazmak) bu kelimelerin birleşimiyle de ışık ile çizmek, yazmak gibi anlama sahip olan fotoğraf kelimesi ortaya çıkıyor.
Sonuç
Sonuç olarak iki kelimeye de bakıldığında resmin tanımına göre bir araç yardımıyla herhangi bir yüzeye çizim yapmak denilebilir. Bununla birlikte fotoğrafın da kökenlerinden yararlanılarak kelimenin ışık ile çizmek anlamı taşıdığı çıkarılabilir. Bu iki tanıma ve İngilizcedeki kullanımına bakarak fotoğraf kelimesi yerine resim kelimesinin kullanılabileceğimiz anlamını çıkarabiliriz. Toplumsal kültürümüzde de resmin karşılığının fotoğraf olduğu gerçeğini gördüğümüz halde, neden fotoğrafa resim denildiğinde aşağılama ihtiyacı duyuyoruz? Bu da cevaplamamız gereken daha farklı bir sorun.
Not: bu metinden resim yerine fotoğraf kelimesinin kullanılabileceği çıkmaz. Çünkü fotoğraf spesifik bir çizimi yolunu tanımlıyor gibi düşünülebilir (Işık ile çizmek gibi düşünülebilir) ama Resim kelimesine bakıldığında daha kapsamlı bir anlamı olduğunu görüyoruz.
Deniz Sezer‘ den sevgilerle 🙂